Een bakje troost

Koffie, ooit een luxeproduct, wordt vandaag massaal gedronken om bij te tanken en pauze te nemen.

_{Reclame voor koffie Zwarte Kat (Huis van Alijn, 2008-126-018)}

Koffie was tot de twintigste eeuw een luxeproduct. Het bijeenkomen om koffie te drinken was een sociale gelegenheid om de status en rijkdom uit te stallen. Bij de lagere klassen diende koffie als een nodige warme start van de dag of om even bij te tanken. De opkomst van industrie en fabrieken in de negentiende eeuw veranderde het arbeidsritme. Een collectieve pauze brak de werkdag. Met enkele koppen koffie, of eerder een flauw afkooksel, konden arbeiders de lange dag doorkomen.

Deze vastgelegde koffiepauzes werden veel flexibeler met de intrede van de koffiedame. Zij bracht koffie rond langs de bureaus. Je hoefde dus niet langer je bureau te verlaten om een koffiepauze te nemen, maar kon gewoon verder werken terwijl je koffie dronk. Efficiëntie en productiviteit stonden centraal in de tweede helft van de twintigste eeuw. De koffiedame en het op adem komen tijdens de koffiepauze moesten steeds meer plaatsmaken voor een snelle stop aan de koffieautomaat. De koffie werd pas sterker in de gouden jaren 1960. 

Vandaag hechten bedrijven die maatschappelijk ondernemen steeds meer belang aan fairtrade koffie en herbruikbare koffiebekers op de werkvloer en in hun vergaderruimtes. Zo kan je als bedrijf of school via Oxfam Fair Trade eerlijke koffie én een koffieautomaat aanvragen.  

_{Prentbriefkaart in het kader van de affichewedstrijd voor de Aktieweek Honger Hoeft Niet 1988 (Amsab-ISG, pk000558)}

Marleen, voormalig werknemer bij First National City Bank in Antwerpen, vertelt je hier over de tijd dat er nog koffiedames waren.

Bronnen

_{Greet DRAYE, Femke PAULUSSEN, Koffiestories. Een complete koffiegeschiedenis, van brander tot barista, Veurne: Hannibal, 2020, pp. 225-229.}

_{Zie https://www.oxfamfairtrade.be/nl/producten/koffieservice/. Laatst geraadpleegd op 01/12/2021.}