Lunchen bij Opel
Kaderleden, bedienden en arbeiders in Opel België genoten elk in een aparte refter van hun eigen menu, bereid door het keukenpersoneel.
De lunchpauze bij GM Antwerpen, het latere Opel Belgium, was telkens doorspekt van verhalen en heerlijke maaltijden. Iedere middag schoven ze met een tiental collega’s aan tafel en genoten van de gerechten, bereid door het goedgemutste keukenpersoneel. Dit gold althans zo voor de bedienden.
Personeel van General Motors rond een doodskist tijdens een protestactie tegen de sluiting van plant 1, door Edward Schellens (Amsab-ISG, fo025185)
Wim Symaes werkte er 36 jaar als bediende.
‘Jaarlijks organiseerde ik als voorzitter van de personeelsclub in samenwerking met de personeelsdienst een Sinterklaasfeest in de cafetaria. Er waren zo’n 3000 kindjes van de werknemers uitgenodigd om een geschenk te komen afhalen. Het keukenpersoneel was steeds bereid hiervoor een weekendje overuren te presteren. Er werd met een glimlach aan de genodigden gratis koffie, thee, koekjes en frisdrank aangeboden. Leuke tijden waren dat.’
De schafttijd was ook een moment om collega’s beet te nemen.
‘Ooit kwamen we op het idee van een eclairtje open te snijden, de pudding er deels uit te halen en aan te vullen met vaseline. De Flor, die bekend stond als een gretige eter, kwam aan tafel en stak het fameuze eclairtje achter zijn kiezen. Nooit heeft hij doen blijken dat iets mis was met dat ding! [lacht]’
Om alle werknemers van eten te voorzien kwam er wekelijks drie à vier voor- en achterkwartieren binnen van runderen. Het keukenpersoneel beende deze vervolgens uit om ze dan te gebruiken om allerlei lekkers van te bereiden. Americain, hamburgers, worsten, biefstuk, rosbief, … Van de schenkel werd dagelijks meer dan 300 liter per dag bouillon van getrokken voor sauzen en soep. Het rundsvet werd gesmolten en gebruikt als frituurvert. Niets ging verloren.
Jef Van Looveren startte er eind jaren 1970 als kok:
‘Vis werd vers aangeleverd en moesten wij zelf nog versnijden. Kippen zelf nog reinigen. Aardappelen kwamen ongeschild binnen. Alle sauzen werden zelf bereid. Mayonaise, pepersaus, bearnaisesaus, tomatensaus, currysaus, enzovoort. Bakkers bakten dagelijks pistolets, baguettes, bladerdeeg en koffiekoeken. Zelfs vers ijs werd er gedraaid. Desserts als eclair, tompouce, frangipane, pudding en rijstpap stonden op het menu. Voor mij was dit een fantastische periode! Ik denk nog dikwijls terug aan die mooie momenten en fijne collega’s.’
Vier werknemers bij General Motors Verbeelen in 1989, door Lieve Colruyt (Amsab-ISG, fo026665)
Kaderleden en managers aten apart in een diningroom en werden aan tafel bediend. Bedienden schoven in een andere refter aan aan een toog met zelfbediening. Arbeiders kwamen samen in twee grote refters in de fabriek. De productielijn werd ‘s middags 20 minuten stil gelegd zodat ze collectief konden gaan eten. Met bonnetjes konden ze broodjes en koude schotels kopen. Koffie, thee en soep waren gratis. Een pauze van 20 minuten was te kort om ook arbeiders een warme maaltijd aan te bieden. Dit veranderde rond de jaren 1990 wanneer de schafttijd tot 30 minuten werd verlengd.
Wim Keersmaekers, voormalig medewerker op de personeelsdienst, beschrijft de veranderende sociale hiërarchie vanaf 1988:
‘Nadat in 1988 alle activiteiten naar plant 2 verhuisden, wijzigde de hiërarchische bedrijfsmentaliteit langzaamaan. Eerst werden de refters voor arbeiders en bedienden samengevoegd. Daar was bij mijn weten geen enkel protest tegen. Wat later werden ook de aparte refters voor de hogere posities afgeschaft en kwamen de ‘bazen’ aan de tafel bij het eigen personeel zitten. Dat werd toch aangemoedigd, echt verplicht was het niet. Daar was niet iedereen even blij mee omdat je tijdens het eten op je woorden moest letten. Meestal gingen mensen bij collega’s van hun eigen afdeling zitten en dit op ongeveer dezelfde plaats. Maar ook dat was eerder spontaan dan georganiseerd.’
Bronnen
Getuigenis Jef Van Looveren, 27/06/2021.
Getuigenis Wim Keersmaekers, 11/07/2021.
Getuigenis Wim Symaes, 27/06/2021.