Midi, c'est l'heure de manger. Fransen en hun lunchtijd

Franse werknemers mogen niet lunchen in hun werkruimte. Omwille van Covid-19 gaf de regering in februari 2021 deze regel op.

_{Restaurant in Parijs (Stockfoto, Pxhere)}

De maatregel werd aanvankelijk ingevoerd zonder dat er veel commotie rond ontstond. Conservatieve media verwelkomden de afschaffing van paragraaf R.4228-19 van de arbeidswet zelfs als een lang verwachte stap in de richting van meer individuele vrijheid en een minder starre arbeidsmarkt.

Nochtans was de aantasting van deze regel in Frankrijk lange tijd taboe. Het eerste decreet uit 1894 dat een lunchpauze verplicht stelde en het consumeren van voedsel op de werkplek verbood, kwam er door betere inzichten in de hygiëne. Toen 19e-eeuwse artsen de werkomgeving onder de loep namen, zagen zij stof, dampen en microben die het welzijn van de arbeiders in gevaar brachten. Zowel de werknemers in de hoogovens, de diamantslijperijen als de naaiateliers en de eerste grootwarenhuizen, stonden bloot aan tuberculose. Ook vandaag nog wordt vaak in ongezonde omstandigheden gewerkt en niet enkel door arbeiders. Ook het personeel van de Brusselse politiekazernes kwam onlangs nog in het nieuws omdat er op de werkvloer kraantjeswater werd gedronken waarvan het loodgehalte dertien keer hoger is dan de toegelaten Europese norm.

Daarnaast wordt in Frankrijk ook veel belang gehecht aan de sociale dimensie van eten. Een boterham of salade die alleen voor een computerscherm wordt opgegeten, wordt niet beschouwd als een echte maaltijd: ‘Als een lunchpauze de mogelijkheid biedt tot rust en zelfreflectie, dan geeft gezelschap deze gelegenheid een betekenis. Het bevestigt dat men tot een groep behoort. Dit was 130 jaar geleden zo op de werkvloer en geldt nog steeds in hedendaagse restaurants, cafetaria's en kantines.’^₁ In Frankrijk zit meer dan de helft van de beroepsbevolking om 13.00 uur voor een uur aan tafel.

_{Restaurant Bouillon Chartier in Montparnasse, Parijs (stockfoto, Unsplash)}

Uiteindelijk kwamen er toch reacties op artikels over de afschaffing van deze regel. Die toonden vooral dat de Fransen geen zin hadden in de praatjes over de overwinning van de individuele vrijheid. Sommige correspondenten wezen er zelfs op dat het kantoor ook een ruimte is waar microben in overvloed aanwezig zijn en kwalen op de loer liggen. Allen weigerden ze het werk hun leven te laten domineren. Arbeids- en vakbondsadvocaten riepen op tot bijzondere waakzaamheid voor de ondermijning van de bestaande wettelijke bescherming. Ze worden hierin gesteund door recente wetenschappelijke studies die aantonen dat lunchpauzes de productiviteit in de namiddag verhogen en zo ook de werkgevers ten goede komen. Daarnaast zou door het verdwijnen van de drang om te snacken tussen de maaltijden, obesitas kunnen gecounterd worden waardoor ook de kosten van de gezondheidszorg kleiner worden. De bouillons, de betaalbare Parijse bistro’s uit de Belle Epoque, zitten ’s middags alweer vol. De Franse lunchtijd zal dan ook heel waarschijnlijk de schok van de Covid-19 pandemie overleven.

Bronnen

_{1 Dit artikel is gebaseerd op en het citaat komt uit: Martin BRUEGEL, Covid-19, Workday Lunch and the French Labor Code. In: Food and Foodways, 29(2021)3, pp. 299–308.}

_{Politie moet water drinken met ongezond hoog loodgehalte. In: De Standaard, 08/07/2019.}

_{Susan A. RANDOLPH, The Importance of Employee Breaks. In: Workplace Health & Safety, 2016.}